Storja ta’ l-ilsien u tal-letteratura Maltija : kronoloġija selettiva

Abstract

L-istorja sħiħa tal-letteratura Maltijo għad trid tinkiteb. Tabilħaqq jeżistu diversi studji li jitfgħu dawl fuq l-evoluzzjoni letterarja ta' ġensna iżda anki jekk ikollna niġbruhom flimkien, xorta ħa jibqgħalno ħafna lakuni x'nimlew. Snin ilu Oliver Friggieri kien ippubblika l-ewwel volum ta' l-istorja tal-letteratura Maltija. Dan, ċertament, melo vojt kbir iżda xorta jkollna nistqarru li għadna sajmin sew minn tagħrif relatat mal-ġrajja bikriju tul-letteratura tugħna, apparti l-fatt li għadna nistennew il-volumi l-oħru bħall-ħobż. Fil-qasam lingwistiku, il-volum Il-Malti: Elf Sena ta' Storja ta' Joseph M. Brincat waqa' bħall-manna mis-sema, anki jekk għal durh'oħra t-tagħrif fuq il-ġrajja bikrija tu' lsienna għadu tassew skars. lppermettuli npoġġi l-karti fuq il-mejdu mill-ewwel: din il-kronoloġijo m'hi sa tgħid xejn ġdid; m'hemmx xi sorpriża kbira tistenniekom. Madunkollu, dil-ġabra tu' awenimenti, pubblikazzjonijiet u noti hijogrufiċi, elenkati f'ordni kronoloġika, toffri skeletru ta' dik l-istorja li għadha ma nkitbitx. Hija sinteżi telegrafiku ta' duk li nufu s'issu u, kif soltu jingriud, sinteżi kapoċi tkun sura oħra ta' oriġinalità. Id-dati huma wġigħ ta' ras liema bħalha. Is-sorsi li kkonsultajt mhux dejjem qablu; għaldaqstant, xi datazzjonijiet jistgrrn jkunu kontroversjuli. Għal raġunijiet prattiċi ddeddejt li l-ismijiet tul-kotba, il-ġurnuli u l-għaqdiet jidhru kollha blortografija moderna.