Il-penali f’kuntratt

Abstract

Minn dawn id-disposti jsegwi li ‘penali’ huwa kumpens favur il-kreditur li jitnissel minn ftehim volontarju bejn il-kontraenti. L-iskop tal-penali huwa li jiddiswadi d-debitur milli jibqa’ inadempjenti fit-twettieq tal-obbligazzjoni prinċipali li jkun daħal għaliha. Darba id-debitur jagħmel tajjeb bil-penali, il-komportament illeċitu tiegħu jigi sanzjonat. Tajjeb jintqal li l-klawżola tal-penali teħles lill-kreditur tal-obbligazzjoni mill-obbligu li jġib prova li huwa ġarrab ħsara – kwindi, kull ma jrid juri l-kreditur huwa li d-debitur tal-obbligazzjoni ma jkunx wettaq dak li jkun intrabat miegħu li jagħmel. Penali huma, ghalhekk, danni konvenzjonali u mhux gudizzjali fis-sens li l-penali huma danni pre-likwidati, fejn il-kontraenti jiftiehmu minn qabel li, f'kaz ta' ksur tal-kuntratt, id-danni rizarcibbli jkunu tant, kwantifikati minn qabel. Fi kliem iehor, min jobbliga ruħu taħt penali li josserva l-obbligi minnu assunti hu obbligat iħallas dik il-penali jekk ma jipprovax hu illi kien hemm xi raġuni li teżentah minn dik il-penali.