Il-kollezzjoni pre-istorika fil-Mużew Nazzjonali ta' l-Arkeoloġija

Abstract

L-istorja tal-gzejjer Maltin tmur lura ghal eluf ta' snin. lzda dawn m' ghandhomx x'jaqsmu mal-bniedem f'Malta. Biss meta mbaghad nibdew naraw l-ewwel fdalijiet li jfakkruna li l-bniedem kien fostna madwar sebat elef sena ilu, allura hemmhekk nibdew naraw ukoll uhud mill-oggetti li dawn l-ewwel nies kienu jafu jaghmlu. L-istorja tal-bniedem ma tibdiex hawnhekk, izda trid tmur lura lejn Sqallija, ghax hu mahsub li minn hemm kienu gew l-ewwel nies lejn Malta. Il-post fejn tinsab il-kollezzjoni principali arkeologika Maltija hu fil-palazz maghruf bhala l-Berġa ta' Provenza. Il-kollezzjoni hi mqassma f'diversi sezzjonijiet, u naturalment dawn kollha qeghdin jippruvaw juru l-ahjar oggetti mill-perijodi li jkunu qeghdin jittrataw fil-vetrini. L-ewwel nies li waslu Malta nirreferu għalihom bhala dawk tal-Fazi Ghar Dalam. Nafu li kienu gew minn Sqallija, u minn hemm kienu gabu maghhom fuhhar li kien digà jinhadem hemmhekk. L-istil ta' dak il-fuhhar hu maghruf bhala Stentinello. Fost l-aktar oggetti komuni li wiehed isib f'post arkeologiku hu l-fuhhar. Minn dan il-fuhhar l-istudjuzi jsiru jafu hafna dettalji. Mhux biss jekk dawk in-nies tal-qedem kinux jafu jahdmu l-fuhhar izda wkoll kemm kienu jafu jaghmlu stili u dettalji differenti. Fost l-aktar oggetti interessanti li nsibu f'dan il-muzew bla dubju ta' xejn huma d-diversi statwi ta' daqsijiet differenti li nstabu f'diversi postijiet madwar Malta. L-akbar wahda hi dik maghrufa bhala l-Mara l-Hoxna li kienet instabet fit-tielet tempju ta' Hal Tarxien. Jekk din l-istatwa kbira tigbed l-attenzjoni, xejn anqas ma jaghmlu l-istatwi z-zgħar. Hawnhekk naraw il-famuzi statwi maghrufa bhala l-Mara r-Rieqda, u l-Venere ta' Malta.