Il-martirju u l-kult ta' San Stiefnu fl-Art Imqaddsa

Abstract

It-tradizzjoni kristjana ta’ Gerusalemm, sa mill-qedem kienet tqim lid-djaknu San Stiefnu, l-ewwel martri li ta xhieda ghal Kristu. L-isem grieg «Stephanos» (kuruna) hu l-ekwivalenti ta’ l-isem Aramajk «Kelil». F’Gerusalemm hemm tliet postijiet li jfakkru l-kult lejn il-protomartri Stiefnu. Ftit ’il fuq mill-Wied tac-Cedron, faccata tal-Bazilika ta’ l-Agunija tal-Getsemani, fuq ix-xaqliba tal-wied taht l-ispjanata tat-tempju ta’ Gerusalemm u l-Bieb tad-Deheb, hemm knisja tal-Griegi Ortodossi, li tahtha hemm kripta bi fdalijiet ta’ tarag imhaffer fil-blat, fejn jigi mfakkar il-post tal-martirju ta’ Stiefnu. Il-fdalijiet tal-protomartri, ghal ftit snin fis-seklu 5, kienu miqjumin fic-Cenaklu, fuq il-Gholja tas-Sijon, fejn ghalhekk hemm tifkira tal-protomartri. Imma wara ftit snin ittiehdu fil-bazilika li nbniet mill-imperatrici Eudocia, fit-tramuntana ta’ fejn illum hemm il-Bieb ta’ Damasku, fejn kien meqjum post iehor tal-martirju u l-qabar ta’ San Stiefnu. Naghtu xi hjiel dwar dawn il-postijiet ta’ kult marbutin mal-prezenza tal-protomartri Stiefnu f’Gerusalemm, imma mhux qabel ma naghtu harsa hafifa lejn ir-rakkont tal-martirju tieghu («passio») miktub mill-evangelista Luqa fil-kapitli 6 u 7 ta’ l-Atti ta’ l-Appostli.