Ix-Xlukkajr : is-sistema vokalika u differenzi lessikali

Abstract

" Bhall-ilsna l-ohra, il-Malti fih ukoll ghadd ta' djaietti geografici u socjali Ii jhawru u jaghnu s-sitwazzjoni lingwistika Iokali. Dawn id-djaletti jisthoqqiihom ir-rispett u t-tharis fl-uzu taghhom fil-qasam fejn huma mitkellma, ghax ghandhom sehem importanti fil-komunikazzjoni bejn ghadd kbir ta' kelliema Maltin. L-awtoritajiet kompetenti ghandhom jaghmlu hilithom kollha biex irawmu attitudni pozittiva Iejn il-kelliema tad-djaietti." It-titlu maghzuI huwa "lx-Xlukkajr: Is-Sistema Vokalika u Differenzi Lessikali". Dan ghaliex id-djalett Xlukkajr ghandu sistema vokalika Ii hi differenti minn tal-Malti Standard. Ghalhekk fix-Xlukkajr insibu fonemi vokalici differenti. Barra minn hekk, ix-Xlukkajr ghandu termini lessikali Ii ma jinstabux fil-Malti Standard b'mod partikoiari fejn jidhoI ir-registru tas-sajd. Dan ghaliex il-qasam tas-sajd huwa marbut hafna ma' Marsaxiokk Ii ta' spiss jissejjah "ir-rahaI tas-sajjieda". Minn hawn naraw Ii d-djalett mhux ta' min jarmih. Anzi huwa importanti Ii jigi studjat sabiex wiehed jistabilixxi s-sistema vokalika u d-differenzi Iessikaii. Dawn huma zewg karatteristici Ii jaghmlu Iil kull djalett uniku u differenti mill-Malti Standard. Il-Malti non-standard lanqas m'huwa kliem mghawweg kif jirreferu ghalih xi uhud. Huwa varjeta ohra ta' Malti Ii m'ghandhiex tintrabat ma' prestigju inqas ghal min jitkellimha. Fuq kollox id-djalett ma jinstabx biss fil-Malti imma l-lingwi kollha ghandhom il-varjetajiet taghhom. Numru mdaqqas ta' nies jithaddtu bid-djalett meta jkunu fir-rahal taghhom jew fil-prezenza ta' nies Ii jithaddtu bid-djalett waqt Ii uhud minnhom juzaw id-djalett f'kull sitwazzjoni u ma' kulhadd. Dan juri Ii d-djalett la ghandu jitwarrab u lanqas jista' jigi mwarrab.