Ngħidlek id-dritt nitkellem bl-imgħawweġ

Abstract

Ir-Rabti, il-Mellieħi, is-Sannati, il-Qormi, ix-Xlukkajr... Dr Michael Spagnol jagħti ħarsa lejn l-għana ta' djaletti li nsibu fil-gżejjer Maltin. “Jiena ngħawweġ, nitkellem bl-imgħawweġ.” Minn kif nitħaddtu dwaru, id-djalett donnu xi għamla korrotta tal-lingwa, verżjoni inferjuri mhux ta’ quddiem in-nies. Issib min jgħidlek, “Tgħawwiġx, tkellem bil-pulit!”. Il-Malti standard pulit u l-Malti djalettali mgħawweġ. Iżda din mhix kwistjoni ta’ dritt u mgħawweġ. L-istandard hu l-lingwa li tipikament nużaw fil-pubbliku, fl-edukazzjoni, fl-amministrazzjoni, fil-mezzi tax-xandir, u l-bqija, u li għandha dizzjunarju, grammatika, letteratura u ortografija stabbilita. Id-djalett hu varjetà tal-lingwa marbuta ma’ reġjun partikolari. Ngħidu aħna, fil-gżejjer Maltin insibu għadd ta’ djaletti, bħall-Mosti, in-Naduri u ż-Żurrieqi.